+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ U heeft het in uw oratie ook over het falende
“In de jaren ’80 heeft het preventiebeleid
“We moeten hiv tot normale proporties terugbrengen”
rijke boodschap dat hiv een dodelijke ziekte
Tekst: Thijs Timmermans Beeld: Marthein Smit
was. Daar waren de mensen bang voor.
Hiv is nu geen dodelijke ziekte meer, de
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
levensverwachting is normaal geworden, het
Kees Brinkman (46) is op 30 maart 2007
willen ze helemaal niet nadenken; ze schermen
angstbeeld is weg. Ik bespeur, vooral bij som-
benoemd tot bijzonder hoogleraar in de
het af. Het is een moeilijk bereikbare groep.”
mige homoseksuele mannen, dat er gedacht
Inwendige Geneeskunde, in het bijzonder de
wordt: ik wil eigenlijk wel meedoen aan dat
kwaliteit van de hiv-zorg, aan de UvA. Hij
vrije, seksuele gedrag van die hiv-positieve
is werkzaam als internist-infectioloog in het
groep. Men vindt het misschien niet erg meer
Onze Lieve Vrouwe Gasthuis te Amsterdam,
“Ik vind dat huisartsen in Nederland veel scher- om het risico aan te gaan. Die trend bespeur ik,
een van de grootste hiv-centra van Neder-
per moeten zijn in het besluiten om een hiv-test te en of dat nu falend preventiebeleid is? Ik weet
land. Hij is tevens bestuurslid van de Neder-
doen. Juist de professionele groep, die het gemak-
het niet, maar dat is wat ik zie gebeuren.”
landse Vereniging van Aids Behandelaren.
kelijkst benaderbaar is, moet alerter zijn en eerder
tot een hiv-test overgaan. Als patiënten bij ons
U maakt zich ook zorgen over het toenemende Eén van de belangrijkste punten uit uw oratie is
binnenkomen, blijken ze vaak al jaren met allerlei aantal gevallen van soa’s, anders dan hiv.het toenemende aantal van zogenaamde neo-
hiv-gerelateerde klachten bij de huisarts of andere
infecties, recente hiv-infecties. Kunt u wat meer
specialisten te zijn geweest. Zo komen er op de
“Ja, dat is een zorgelijke ontwikkeling en
vertellen over te verwachten aantallen?
poli veel mensen met vermoeidheidklachten en
iets wat veel mannen zich niet realiseren: hiv
er wordt dan onderzoek gedaan naar chronische
houdt intussen een gemakkelijke behandeling
infecties zoals het Epstein Barr virus (EBV ofwel
in, gemakkelijker dan wanneer je diabetes hebt.
niek binnenkomen die in de afgelopen twee
Pfeiffer) of het vergelijkbare CMV virus. Ik vind
Hepatitis C is echt een ander verhaal: daar is
à drie jaar geïnfecteerd zijn geraakt. Dat zie
het echt onzinnig om EBV bij 35-jarige mensen
helaas nog geen vaccin voor en het houdt een
je ook in andere hiv-centra en bij de GGD.
te testen, aangezien meer dan 90 procent van de
heel zware behandeling in, waarbij je je een jaar
Mijn verwachting is dat wij nog duizenden
bevolking met dat virus in contact is geweest. Bij
lang heel ellendig of depressief kunt voelen, met
mensen moeten vinden die nu in Nederland
die groep zou het nou juist logisch zijn om een
soms zulke bijwerkingen dat je met de behande-
rondlopen en hiv-positief zijn. Eind dit jaar
hiv-test uit te voeren. Ik wil de drempel om een
ling moet stoppen. Dan raak je dus die hepatitis
zullen we op 14.000 mensen met hiv zitten,
hiv-test te doen verlagen; die drempel is zo hoog
C niet kwijt en na zo’n tien, twintig jaar kan je
maar er wordt geschat dat er in Nederland
geworden omdat het hele testbeleid met te veel
lever er gewoon mee ophouden… Heel wei-
formaliteiten omringd is geraakt, het zogenaamde nig mensen realiseren zich dat. Bekend is dat
met hiv zijn. Het zou me niet verbazen als
informed consent beleid. Nu is dat testbeleid
hepatitis C vooral wordt opgedaan tijdens onder
gelukkig recentelijk gewijzigd: bij iedereen moet
meer seksparty’s. Dan hoeven er maar een paar
een test uitgevoerd kunnen worden, tenzij betrok-
mensen met hepatitis C tussen te zitten en het
kene er uitdrukkelijk bezwaar tegen heeft.
draagt zó over. Daar zou in de preventie wel wat
Ook bij bepaalde klachten die bij de EHBO
meer aandacht aan besteed mogen worden. Hoe groot schat u het aantal mensen in dat zich
binnenkomen, zoals hoge koorts, zou een hiv-test
We hebben criteria wanneer we iemand voor
niet wil of durft te laten testen?
uitgevoerd moeten worden, dat zou een test ook
hiv gaan behandelen. Voor twintig tot dertig
veel gewoner maken: Je moet aan het grote publiek procent van de mensen die we hier controleren,
“Je hebt mensen die weten dat ze de kans
laten zien dat de hiv-test een gewone test is.
beginnen we nog niet met een behandeling.
hebben gelopen om geïnfecteerd te raken, maar
Hiv heeft vanaf het begin van de jaren ’80
Maar er kan dan wel, bewust of onbewust,
zich niet willen laten testen: vooral in de groep
op een voetstuk gestaan. Het was een bijzon-
virusoverdracht plaatsvinden. Je zou eigenlijk
homoseksuele mannen. Dat blijkt ook uit en-
dere ziekte, je ging er dood aan. We moeten hiv
om die reden iedereen op behandeling moe-
quêtes van de Schorerstichting: veertig procent
tot normale proporties terugbrengen: het blijft
ten zetten, want dan is de kans op overdracht
heeft zich nog nooit op hiv laten testen. Ik denk natuurlijk een bijzondere ziekte, maar iemand met minimaal. De behandeling is nu zó patiënt-
dat die groep zich wél realiseert risico te lopen
borstkanker heeft óók een bijzondere ziekte. Door vriendelijk geworden dat je best in een vroeg
of te hébben gelopen. Bij die mensen is het dus
het te normaliseren in de algemene beeldvorming stadium al kunt beginnen. Ik heb al een aantal
een bewuste keuze om zich niet te laten testen.
zal een hiv-test eerder geaccepteerd worden. Je
patiënten, die erg onvoorzichtig met hun seksuele
Maar er is ook een groep mensen die er niet
moet bijvoorbeeld als arts niet eerst een halfuur
contacten omgaan, op behandeling gezet bij een
bij nadenkt, dat is vooral de groep allochtonen: gaan uitleggen wat de consequenties zijn van zo’n CD-4 load van 500, om zodoende in elk geval
vaak Surinamers en Antillianen. Dan praten
test. Dat maakt het zeer beladen. Als je wéét dat
die schuldgevoelens bij hen weg te nemen. Uit
we over ignorance, het niet willen weten. Die
je hiv-positief bent ga je daar in je seksuele gedrag de preventiehoek zegt men dan: dat is public
mensen weten dat ze, met frequent wisselende
toch rekening mee houden. Er zijn onderzoeken
health, je kunt de individuele patiënt niet met de
partners, aan de criteria van een risicogroep vol- bekend waaruit blijkt dat mensen hun risicogedrag zorg voor de maatschappij opzadelen. Maar die
doen maar over het gevolg van hun risicogedrag aanpassen als ze weten dat ze hiv-positief zijn.”
discussie kun je best voeren; ik denk dat er veel
25 jaar hiv en aids in de Nederlandse homoscene
hiv-positieven zijn die eraan willen meewerken
tegen hiv-positieve mannen met medicatie, dan
controleren ook al op hepatitis A en B: heeft
en eerder met medicatie willen beginnen.”
zijn dat er misschien 12,5. Maar 12,5 op de 1000 iemand dat niet dan wordt hij gevaccineerd.
is nog steeds heel weinig. En wat ook blijkt: we
Ik kan me voorstellen dat je de soa-check,
Een ander punt van zorg is dat buiten de gespeciali- hebben het hier over de oudere generatie prote-
die ze bij de GGD aanbieden, ook binnen de
seerde hiv-centra de kennis van hiv niet op peil is.
aseremmers zoals de volledige dosis Norvir en
hiv-centra zou willen doen. Maar er zijn prak-
Crixivan, en die gebruiken we inmiddels niet
tische problemen: Voor bijvoorbeeld chlamy-
“Nou, je mag gerust zeggen: die kennis is af-
meer. Mijn voorspelling is dat wanneer we die
dia of gonorroe zou je eigenlijk uitstrijkjes
wezig. Veel huisartsen en specialisten die tijdens onderzoeken over vijf jaar nog eens uitvoeren er
moeten maken van zowel de anus, penis en
hun studie met één hiv-geval geconfronteerd zijn, veel minder significante cijfers zullen uitkomen.” mond… en dat zijn testjes die we niet ge-
hebben daar de beleving aan overgehouden dat
wend zijn te doen, die routine is er hier niet.
ze zich daar niet druk over hoeven te maken: dat Kunt u ook wat zeggen over de vervelende en zo in
Bovendien vind ik dat soa-preventie en soa-
gebeurt alleen in Amsterdam, daar heb je speciale het oog springende bijwerking lipodystrofie?
screening in het domein van de GGD liggen,
ziekenhuizen voor. Dat is echt een gemiste kans
die krijgen daar ook geld voor. Bij een soa-check
en dat vind ik ook niet meer kunnen, anno 2007.
“Dat is volgens mij ook een probleem dat
hoort een gesprek over iemands seksuele ge-
Op het gebied van hiv moet het kennisniveau veel minder zal worden. We hebben gelukkig
drag: heb je een positieve test, dan moet je ook
van artsen, die niet in een hiv-gespecialiseerd
in Nederland tijdig herkend welke medicatie
partnerscreening of -analyse gaan doen. Die
ziekenhuis werken, echt omhoog. Een noodzaak daar vooral verantwoordelijk voor is, dat is d4T,
bevoegdheid hebben wij niet. Bij een positieve
daartoe is ook dat de hiv-populatie langzaam
Zerit. In Nederland wordt sinds 2002 Zerit veel
test kunnen wij niet de partners gaan bellen. Dat
veroudert. De groep boven de zestig jaar is aan
minder voorgeschreven en inmiddels is het uit
is nou precies het terrein van de GGD. Wij zijn
het groeien; over tien, twintig jaar zijn dat men-
alle richtlijnen gehaald. Je ziet dat bij de mensen behandelaars. We zitten niet op de stoel van de
sen die in verzorgingshuizen en verpleeghuizen
die nu met medicatie beginnen er bijna geen
preventiezorg. Je kunt een conflict krijgen tussen
moeten gaan wonen. Maar in die huizen is op
lipodystrofie of -atrofie meer voorkomt. We zien die twee rollen. Eerst behandel je iemand en
dit moment geen kennis over hiv-medicatie en
nu wél dat het oude middel AZT dezelfde trend
de laatste vijf minuten wil je het nog even over
dat moet natuurlijk wel. In de toekomst moet er laat zien, alleen veel langzamer dan bij Zerit; bij
zijn seksuele gedrag hebben. Het zou je vertrou-
basale kennis zijn rondom hiv, misschien wel bij
AZT na vier tot zes jaar. Gelukkig zijn er voor
wensrol als behandelaar kunnen ondermijnen.
alle verpleeghuizen. Ten aanzien van diabetes is
AZT nu ook goede alternatieven. Ik kan nog niet
de kennis ook overal aanwezig; die leercurve voor zeggen dat lipodystrofie er niet meer is, maar
wel in studieverband iemand van de GGD op
de verpleeghuizen moet op tijd worden ingezet.
het lijkt echt een mineur probleem te worden.”
de poli zetten en eenmaal per jaar wordt er dan
We hebben de eerste bejaarden met hiv al…”
een uitgebreide soa-screening afgenomen in
Er wordt gepleit voor het instellen van een geïnte-
de groep van homomannen met hiv. Dat vind
Het grotere risico voor hart- en vaatziekten bij greerde soa-zorg. Wat is uw mening daarover?
ik een goede service: een loket waar iemand
mensen met hiv was jarenlang een hot item.
van de GGD zit en waar je mensen langs kunt
“Wij hebben in het OLVG al vijf jaar ge-
sturen. Als ik nu ‘s ochtends om acht uur door
“Ik denk dat dat erg meevalt: als je 1000
leden, toen we een sterke toename van syfilis
de Weesperstraat fiets en zo’n twintig personen
mannen binnen de gewone bevolking neemt van zagen, gezegd: die syfilistest is zó goedkoop,
in de regen in die wachtrij bij de GGD zie staan
veertig jaar, dan zijn er tien mannen met een
die gaan we standaard bij iedereen doen, elke
die elkaar een beetje staan aan te kijken… Dat
grote kans op een hartinfarct. Als je dat dan afzet keer als men bloed komt laten prikken. We
moet echt beter geregeld kunnen worden.”
Hoy: EPILEPSIA DEPRESION EN EPILEPSIA: ESTRES SOCIAL O CAUSA ORGANICA Paula Martínez Agredano F.E.A Neurología Hospital Virgen del Rocío • La relación entre depresión y epilepsia ha • Hipócrates ya propuso una relación directa entre la “enfermedad sagrada” y la “melancolía”. • Varios estudios han demostrado que la incidencia de la enfermedad psiquiátri