Embolizacja têtnic macicznych w krwawieniu
po ³y¿eczkowaniu ci¹¿y ektopowej - opis
Uterine artery embolisation in massive vaginal bleeding
mórki jajowej w obrêbie blizny po ciê-
ciu cesarski jest najrzadsz¹ form¹ ci¹-
tygodniu ci¹¿y wyst¹pi³o krwawienie z
zabiegiem ratuj¹cym ¿ycie, jak równie¿
Ci¹¿a w blinie po cieciu cesarskim jest
32 letnia pacjentka przyjêta do III Kliniki Ginekolo-
najrzadsz¹ form¹ ci¹¿y ektopowej. Przybli-
gii UM w Lublinie w 10 tygodniu drugiej ci¹¿y z powodu
¿ona czêstoæ wystêpowania waha siê w
nag³ego, silnego krwawienia z pochwy i bólu brzucha.
Pierwsza ci¹¿a przed 5 laty rozwi¹zana by³a ciêciem
pierwszy zosta³a opisana przez Larsena i
Solomona w 1978 roku. Ci¹¿a w blinie jest
Obecnie rozpoznano poronienie zatrzymane. W
stanem zagro¿enia ¿ycia, które mo¿e pro-
czasie hospitalizacji dosz³o do dokonanego poronienia.
U chorej wykonano zabieg dylatacji i ³y¿eczkowania
wadziæ do pêkniêcia macicy i masywnego
(D&C). Po trzech godzinach od zabiegu dosz³o do ma-
krwawienia. Embolizacja têtnic macicznych
sywnego krwawienia. W zwi¹zku z du¿¹ utrat¹ krwi i
(UAE) jest skuteczna metod¹ pozwalaj¹c¹
spadkiem poziomu hemoglobiny podano 3 jednostki kon-
centratu krwinek czerwonych. Chorej zaproponowano
o ró¿nej etiologii [1-4]. Przedstawiony przy-
usuniêcie macicy lub zabieg embolizacji têtnic macicz-
padek ciê¿kiego krwawienia po dylatacji i
nych. Pacjentka nie wyrazi³a zgody na usuniêcie macicy
³y¿eczkowaniu wykonanego z powodu ci¹-
poniewa¿ chcia³a zachowaæ p³odnoæ. Przeprowadzo-
¿y ektopowej w blinie po ciêciu cesarskim.
no obustronny zabieg embolizacji têtnic macicznych.
Zabieg przeprowadzono w znieczuleniu miejsco-
wym z nak³ucia prawej têtnicy udowej metod¹ Seldinge-
ra. Cewnik 5F typu Cobra wprowadzono do têtnicy udo-
wej przez 5F luzê. Wybiórczo zacewnikowano praw¹ i
na metoda dla radykalnego leczenia chirur-
lew¹ têtnicê maciczn¹. Angiografia wykaza³a wynaczy-
gicznego, czyli usuniêcia macicy, zw³aszcza
nienie rodka cieniuj¹cego, g³ównie w obszarze unaczy-
Zak³ad Radiologii Zabiegowej i Neuroradiologii
u m³odych kobiet planuj¹cych posiadanie
nienia prawej têtnicy macicznej (rycina 1).
Wykonano embolizacje obu têtnic macicznych przy
u¿yciu spongostanu przygotowanego w formie ma³ych
2x10 mm korków. Zdecydowano o u¿yciu nietrwa³ego
materia³u embolizacyjnego, który resorbuje siê z naczy-
Wybiórcza angiografia prawej têtnicy macicznej po embolizacji - brak nap³ywu
rodka cieniuj¹cego do têtnicy macicznej.
Selective angiography of the right uterine artery after embolization - no flow through
Wybiórcza angiografia prawej têtnicy macicznej - widoczne wynaczynienie
Selective angiography of right uterine artery - visible contrast media extravasation.
nia w czasie 1-6 tygodni. Kontrolna angiografia wyka-
nic macicznych z u¿yciem metotrexatu, czyli
za³a zamkniêcie têtnic macicznych (zamkniêcie prawej
jaki min¹³ od ciêcia cesarskiego, a kolejn¹
ci¹¿¹, w której dosz³o do zagnie¿d¿enia za-
cyjnym. Wstêpne wyniki pozwalaj¹ stwier-
Embolizacja pozwoli³a na opanowanie krwawienia.
p³odnionej komórki jajowej w blinie po ciê-
dziæ, ¿e ta metoda leczenia daje szybsz¹
Chora jedynie plami³a przez 5 kolejnych dni. Ust¹pi³y
ciu. Przypadki opisywane w literaturze mó-
tak¿e dolegliwoci bólowe. Po trzech tygodniach od UAE
poziom hCG powróci³ do wartoci prawid³owych. W 7
wi¹ o przedziale czasowym od 6 miesiêcy
na krótszy czas hospitalizacji chorych, w
dniu chor¹ w stanie ogólnym dobrym wypisano do domu
do 12 lat. Nie opisano równie¿ zwi¹zku po-
porównaniu do D&C, czy ogólnoustrojowej
z zaleceniami kontroli w poradni przyklinicznej po 4 ty-
miêdzy liczb¹ ci¹¿, a ryzkiem ci¹¿y w bli-
terapii metotrexatem. Ostatnie badania Yan-
godniach. Po 3 miesi¹cach od embolizacji chora zaczê-
nie [9,10,13]. W naszym przypadku pacjent-
ga i Li wskazuj¹, ¿e embolizacja têtnic ma-
³a regularnie miesi¹czkowaæ. Pozostaje nadal pod sta³¹
ka urodzi³a zdrowe dziecko 5 lat wczeniej.
xatu jest najbardziej skutecznym sposobem
je zastosowanie i du¿¹ skutecznoæ w le-
leczenia ciê¿kich krwotoków w przebiegu
czeniu krwawieñ i krwotoków z dróg rodnych
ci¹¿y w blinie po ciêciu cesarskim i mo¿na
W zwi¹zku ze zwiêkszaj¹c¹ siê liczb¹
o ró¿nej etiologii. Najczêciej jest wykorzy-
j¹ rozwa¿aæ jako postepowanie pierwszego
ci¹¿ rozwi¹zywanych ciêciem cesarskim,
stywana w leczeniu miêniaków macicy.
ronie liczba czynników ryzyka w kolejnych
Zabieg ten cechuje du¿a skutecznoæ. W
ci¹¿ach, takich jak: ci¹¿a ektopowa, pato-
tecznoæ metody embolizacji têtnic macicz-
logia ³o¿yska czy masywne krwawienia [5].
krwawienia ustaj¹ bezporednio po zabie-
Etiologia ci¹¿y w blinie po ciêciu cesarskim
gu, a w 6 miesiêcy po embolizacji objêtoæ
D&C, w zwi¹zku z ci¹¿¹ w blinie po ciêciu
wci¹¿ nie jest dobrze poznana. Zap³odnio-
miêniaków zmniejsza siê rednio o 66%
[14]. Embolizacja jest równie¿ stosowana w
ometrium poprzez mikroskopijne rozejcia
w blinie [6]. Do czynników ryzyka ci¹¿y
puj¹cych przede wszystkim w nastêpstwie
ródciennej nale¿¹: wczeniejsze opera-
ciem spongostanu jest skuteczn¹, bezpiecz-
cje macicy, ciêcie cesarskie, ³y¿eczkowa-
n¹ i daj¹c¹ szansê na zachowanie p³odnoæ
nie, myomektomia, histeroskopia i rêczne
cja têtnic macicznych jest zalecana jako le-
ci¹¿y w blinie po ciêciu cesarskim.
Ci¹¿a w blinie mo¿e prowadziæ do pêk-
metotrexatu [12]. Zhuang i wsp. w badaniu
niêcia macicy i niekontrolowanego krwawie-
z 2009 roku porównywali skutecznoæ lecze-
nia ci¹¿y ektopowej w blinie po ciêciu ce-
1. Ahmadi F., Zafarani F., Haghighi H.B., Niknejadi.:
sarskim za pomoc¹ UAE lub ogólnoustrojo-
Ectopic pregnancy in cesarean section scar: A case
report. Int. J. Fertil. Steril. 2010, 4, 140.
wej terapii metotrexatem. Badanie randomi-
2. Ash A., Smith A., Maxwell D.: Caesarean scar preg-
chorej. St¹d prawid³owe rozpoznanie powin-
no byæ jak najwczeniej postawione, zanim
przewagê UAE w leczeniu pacjentek z ci¹-
3. Deb S., Clewes J., Hewer C., Raine-Fenning N.:
¿¹ ektopow¹ w blinie w porównaniu z le-
The management of cesarean scar ectopic pregnancy
following treatment with methotrexate - a clinical chal-
USG nale¿y wykonaæ tomografiê rezonan-
opublikowane badania wskazuj¹ na mo¿li-
lenge. Ultrasound Obstet. Gynecol. 2007, 30, 889.
4. Fylstra D.L.: Ectopic pregnancy within a cesarean
woæ zastosowania chemoembolizacji têt-
scar: a review. Obstet. Gynecol. Surv. 2002, 57, 537.
5. Godin P., Bassil S., Donnez J.: An ectopic preg-
8-year experience of one medical centre. Hum.
14. Tomislav S., Josip M., Liana C.S. et al.: Uterine
nancy developing in previous caesarean section
artery embolization as nonsurgical treatment of uter-
scar. Fertil. Steril. 1997, 67, 398.
10. Phupong V., Narasethkamol A., Ultchaswadi P.:
ine myomas. Obstet. Gynecol. 2011, 48, 928.
6. Herman A., Weinraub Z., Avrech O., Maymon.:
Pregnancy in caesarean section scar. J. Obstet.
15. Yan C.M.: A report of four cases of caesarean scar
Follow-up and outcome of isthmic pregnancy located
pregnancy in a period of 12 months. Hong Kong Med.
in a previous caesarean section scar. Br. J. Obstet.
11. Sadeghi H., Rutherford T., Rackow B.W. et al.:
Cesarean scar ectopic pregnancy: case series and
16. Yang X.Y., Yu H., Li K.M. et al.: Uterine artery
7. Jurkovic D., Hillaby K., Woelfer B. et al.: Cesarean
review of the literature. Am. J. Perinatol. 2010, 27,
embolisation combined with local methotrexate for
scar pregnancy. Ultrasound Obstet. Gynecol. 2003,
treatment of caesarean scar pregnancy. BJOG 2010,
12. Seow K.M., Huang L.W., Lin Y.H., et al.: Cesarean
8. Li C., Feng D., Jia C. et al.: Transcatheter arterial
scar pregnancy: issues in management. Ultrasound
17. Zhuang Y., Huang L.: Uterine artery embolization
chemoembolization versus systemic methotrexate
compared with methotrexate for the management of
for the management of cesarean scar pregnancy.
13. Seow K.M., Cheng W., Chuang J., Lee C.: Meth-
pregnancy implanted with in a cesarean scar. Am. J.
Int. J. Gynaecol. Obstet. 2011, 113, 178.
otrexate for cesarean scar pregnancy after in vitro
9. Maymon R., Halperin R., Mendlovic S. et al.: Ec-
fertilization and embryo transfer - a case report. J.
topic pregnancies in caesarean section scars: the
Traditional and Postmodern Spiritualities: Strangers, Rivals or Partners? Within a rather short time period a huge change has taken place: spirituality has garnered much attention not only on the practical level but has also become interesting to scholars from very different fields: theology, philosophy, sociology, educational sciences, and even para-sciences. As a result, we encounter today
SERVICIO INTEGRADO DE PREVENCIÓN Y SALUD LABORAL DE LA UPV. SEGURIDAD Y SALUD: INSTRUCCIONES OPERATIVAS. IOP SQ 02(b)- ANEXO VII: LISTADO INDICATIVO, NO EXHAUSTIVO, DE SUSTANCIAS ESPECIALMENTE PELIGROSAS (UNIV. PRINCETON). Fecha de Activación: 03 de Noviembre de 2.011 A continuación se reproduce un listado indicativo, no exhaustivo de sustancias químicas especialme