Tips47 - hoe omgaan met spierpijn en tremoren.indd
HOE OMGAAN MET SPIERPIJN EN TREMOREN
Dit artikel vertrekt vanuit de ervaring van spierpijn en
ker maakt om te rechtop te staan, om van een stoel op te
tremoren (bevingen) die pALS ondervinden en uit vragen
staan of te om te wandelen. Baclofen heeft gewoonlijk heel
zoals het verschil tussen beide en hoe die best te behande-
weinig bijeff ecten, terwijl tizanadine duizeligheid en een
droge mond kan veroorzaken, en dat laatste kan dan weer een pluspunt zijn om speekselvloed (saliva) te beheersen.
Spierpijn en tremoren hebben slechts een ding gemeen:
Spijtig genoeg hebben sommige mensen het moeilijk om
zij hebben betrekking op spieren. Maar in feite verschillen
deze geneesmiddelen in gelijk welke mate te verdragen. In-
de beide sterk. In strikte zin is een tremor een sterk ritmi-
dien die twee geneesmiddelen niet werken tegen spierpijn,
sche beweging die je opmerkt bij Parkinson’s patiënten.
kunnen andere gebruikt worden: cyclobenzaprinte (Flexeril)
Het is een heen-en-weer gaande ritmische, onvrijwillige
beweging. Een beweging die lijkt op een gecoördineerde verfi jnde activiteit zoals die van een naaister. Sommige
Soms slagen pALS er niet in om voldoende vloeistof in te
pALS gebruiken de term ‘tremor’ wanneer zij in feite over
nemen, zij vermijden vaak drank omwille van hun bewe-
een spierfalen spreken. Wanneer mensen hun spieren tot
gingsmoeilijkheden. Maar hydratatie - genoeg vloeistof
de limiet drukken, zie je die spieren reageren. Dat merk je
binnenkrijgen – kan soms helpen om spierkramp en
bijvoorbeeld bij gewichtheff ers op de Olympische Spelen.
spasmen te verminderen. Het is ook nodig om er voor te
Voor pALS lijkt die limiet erg vlug bereikbaar te zijn. Zo kan
zorgen dat de elektrolyten in het lichaam op een gezond
het oplichten van de pols van het tafeloppervlak al een ge-
peil gehouden worden. Soms halen mensen voordeel uit
vecht met de zwaartekracht zijn, en de spiertrekking die er
het feit dat zij goed ingelicht worden – meestal door een
op volgt kan op een tremor lijken omdat die actie niet kan
fysiotherapeut – over hoe spierkrampen kunnen vermeden
worden. Bijvoorbeeld, indien je kuitspier in een kramp trekt, licht dan je voet en je tenen op waardoor je spier in een
De bron van spierpijn bij ALS lijkt integendeel ietwat meer
tegengestelde richting getrokken wordt dan dewelke de
complex te zijn. Mensen voelen vaak onbehaaglijkheid in
kramp veroorzaakte en waarmee de oorzaak van de kramp
hun spieren van kramp tot spasme. Iedereen heeft al eens
vermeden wordt. Er bestaat een manier om te zorgen voor
een spierkramp, bijvoorbeeld na lang zitten of liggen in een
een tegenkracht voor de meeste spieren die verkrampen.
benauwde positie. Sommigen krijgen ’s nachts krampen.
Bezigheidstherapie kan ook een hulp zijn omdat je daarmee
Dergelijke dingen komen vaak voor bij ALS. Een gelijkaardig
kan leren om te gaan met aangepaste hulpmiddelen of met
fenomeen is normaal bij pALS. Een ander soort spierpijn
andere strategieën om de moeilijkheden die door spierpro-
komt voor wanneer mensen proberen zich te bewegen met
blemen veroorzaakt worden te verhelpen. Zelfs indien een
gebruik van bijna al hun kracht. Dit gebeurt bij pALS voor
geneesmiddel een poosje kan werken, kan het soms minder
activiteiten die soms doodgewoon zijn, zoals het borstelen
eff ectief worden. Het is belangrijk om regelmatig opnieuw
van het kapsel. Anderen kunnen bijvoorbeeld gewrichtspijn
te bekijken of de therapie of de behandeling die je gebruikt
nog steeds de beste aanpak van je probleem is.
Behandelingen voor spierpijn zijn in essentie gericht op het
De complexiteit van spierproblemen en van de overweldi-
verminderen van spierspanning of spiertonus (een continue
gende impact die zij kunnen hebben op het dagelijks leven
en passieve partiële samentrekking van spieren) en spasti-
van pALS wijzen op het belang van het op consult gaan in
citeit. Geneesmiddelen die oraal ingenomen worden zoals
een kliniek die door de ALSA gecertifi eerd. In de kliniek is
baclofen en tizanadine (Zanafl ex) worden vaak gebruikt,
een team van experten beschikbaar dat verscheidene dis-
startend van een kleine dosis en met gradueel toenemende
ciplines vertegenwoordigen – medicatie, beademingsthe-
doseringen. Die medicamenten worden gradueel bijge-
rapie, fysiotherapie, bezigheidstherapie en verpleging – en
steld omdat de verminderderende spiertonus het moeilij-
dat samenwerkt om jouw problemen samen aan te pakken. HOE HET RISICO OP UITDROGING VOORKOMEN
Op hete dagen kan je als pALS vlugger last krijgen van uit-
pALS met een PEG moeten er zeker aan denken ook puur
droging. En hoe ouder men is, des te meer dit gevaar bestaat.
water tot zich te nemen. De vloeibare voeding bevat
niet genoeg vloeistof voor een ganse dag wanneer het
Personen met ALS moeten daarom beseff en dat inname van
warm is. Wanneer je echtgeno(o)t(e), verzorger of vriend
vloeistoff en op deze dagen nog belangrijker is dan op ande-
een drankje neemt, doe het ook, via uw buis. Het is een
re dagen. Want door dehydratatie worden de afscheidingen
goede manier om te realiseren hoeveel vloeistof je nodig
in de keel dikker en kan het nog moeilijker worden om te
hebt, aangezien je dezelfde omgeving deelt. Wat alcohol
slikken en om deze uitscheidingen uit te hoesten, zeker als
betreft, dit is niet de gepaste vloeistof in warme dagen.
je daarbij een zwakke hoest hebt. Dit alles kan verminderd
Alcohol zal de dehydratatie nog meer in de hand werken.
worden door het drinken van voldoende water. Een goede
Indien je toch alcohol gebruikt, is het zeker van groot be
manier om dehydratatie te meten is de kleur van de urine
lang om hierbij extra water te drinken.
te bekijken. De nieren houden zo veel mogelijk vloeistof bij en slechts de overtollige vloeistof wordt verzonden naar de
Naast de extra vloeistof is het ook belangrijk om genoeg
blaas. Een donkergele geconcentreerde urine is een teken
vezels in te nemen, dit om constipatie te verhinderen.
dat men gedehydrateerd is. Lichtgele urine daarentegen be-
Metamucil® is een poeder dat als vezelsupplement bij je
tekend dat je genoeg vloeistoff en binnenkrijgt.
voeding kan ingenomen worden. Voeg 1 theelepel water
bij het poeder, meng het en voeg het elke dag toe bij
Omdat vele pALS slikproblemen hebben zullen zij – meer als
het vloeibaar voedsel van je sonde. Jevity® is een ander
andere personen – de nijging hebben minder te drinken dan
vezelsupplement dat bij de voeding kan ingenomen
vereist. Personen met een PEG moeten extra opletten, want
worden. Bespreek dit wel eerst met uw diëtist wanneer je
zij denken dat zij door hun vloeibare voeding genoeg vloei-
stof binnenkrijgen, maar dat is niet altijd zo. Sommige patien-ten vertellen zelfs dat zij doelbewust hun vloeibare opnames
• Wanneer je slikcapaciteiten het toelaten, houdt dan
verminderen tijdens het reizen om sanitaire behoeftes
eventueel ijsblokjes bij de hand om regelmatig aan te
nippen. Overweeg ook eens een lekker ijsje of sorbet. Ze
bieden verschillende voordelen: ze verfrissen, ze geven
Hieronder enkele tips om uitdroging te vermijden.
extra vloeistof en ze zijn een genot om te eten.
Als je problemen hebt met slikken probeer dan Thick-It®.
• Maak je niet ongerust om tijdens het reizen wat meer
Het is een poeder dat toegevoegd wordt aan water en
naar het toilet te moeten gaan. De reizen zijn de moeite
dat zo de vloeistof in een honingachtige brei verandert,
waard, en plan op voorhand extra tijd in om wat meer
die het gemakkelijk maakt de vloeistof naar je keel te
naar de badkamer te gaan. Want dehydratatie kan zeer
brengen en te slikken. Dit is ook nuttig voor mensen die
ernstige gevolgen hebben. Vergeet niet dat ons lichaam
zwakheid hebben om de lippen te sluiten. Blijf dus drinken en geniet van de zomer
Bron: The Exchange
Vertaling: ALS Liga: Bea Peeters
Roskydal® 500 A Reactive, unsaturated polyester (wax-free) which cures to yield hard films Form supplied In the formulation of clear and pigmented, wax-free coatings for wood andfurniture, high-gloss to matt, with good chemical resistance and very goodflow properties and scratch resistance. Also in the formulation of spray andcurtain-coating fillers for wood, metal and plastic. Specific
Um caso clínico de sexualidade, uma leitura SUMÁRIO SUMÁRIO .2 2.1 - Psicodrama - Projeto socioeconômico de J. L. Moreno .7 2.2 - Contribuições na abordagem da sexualidade com pacientes graves.14 4- APRESENTAÇÃO E DISCUSSÃO DA SESSÃO.22 4.1 - Átomo social- constituição familiar.22 4.2 - Projeto Terapêutico e Processo Psicoterápico.23 4.3 - Contexto anterior à p